Tijd voor een gewetensvolle discussie over abortus

In de Kamer zijn een aantal wetsvoorstellen ingediend die voorzien in de versoepeling van de abortuswetgeving. Het gaat onder meer om het verlengen van de termijn, het verkorten van de wachttijd en het invoeren van volledige depenalisering. Socialisten, groenen en liberalen scharen zich erachter, waardoor te vermoeden valt dat er een meerderheid voor in de maak is. De gestage evolutie die we de voorbije decennia inzake deze kwestie hebben gezien, zet zich hier voort: we zijn geëvolueerd van abortus als een tragische uitzondering naar de ingreep als een vorm van contraceptie. Het symptoom van een maatschappij die elke voeling met de waarde van het leven verloren is.

Termijnverlenging?

De meest besproken maatregel die voorgesteld wordt, is de uitbreiding van het termijn voor een abortus van 12 naar 18 weken. Een argument dat daarvoor aangehaald wordt, is dat Belgische vrouwen momenteel toch naar Nederland reizen indien ze over de tijdslimiet zitten. Daar bedraagt het termijn immers een ruime 22 weken. Een dergelijke gedachtegang doet echter de vraag rijzen waarom elke vorm van nationale wetgeving dan niet overbodig wordt. 

We zijn geëvolueerd van abortus als een tragische uitzondering naar de ingreep als een vorm van contraceptie.

Noorwegen voert bijvoorbeeld een preventiebeleid door hoge belastingen te heffen op alcoholische dranken, waardoor veel Noren over de grens met Zweden gaan voor hun aankopen. Zijn de Noorse wetten dan automatisch overbodig? Het logische eindpunt van deze redenering is een Europese juridische uniformiteit die een enorm gebied bestrijkt. 

Het zou gepaster zijn om de merites van de huidige regeling te bespreken, in plaats van te verwijzen naar de manieren waarop ze omzeild kunnen worden. Indien een kortere termijn (of langere wachttijd, strengere voorwaarden, enz.) inderdaad beter zijn, is het gepast dat de wet dit affirmeert, niet alleen omdat wetgeving een krachtige boodschap uitstuurt, maar ook omdat een reis naar en verblijf in Nederland toch nog steeds een aanzienlijke drempel vormen.

De urgentere discussie die echter gevoerd moet worden, is die rond de filosofische vraag naar het respect voor het leven in onze maatschappij. 

De urgentere discussie die echter gevoerd moet worden, is die rond de filosofische vraag naar het respect voor het leven in onze maatschappij. Zelfs een groot aandeel van degenen die het niet met ons eens zijn dat een kind vanaf de bevruchting evenveel morele waarde bezit als elk ander mens, zal wellicht niet onverschillig staan tegenover het beëindigen van een leven. Aan die mensen willen wij ons nu richten.

Als we het leven nog steeds een zeker moreel belang toekennen, lijkt het echter gepast om een hoge mate van voorzichtigheid aan de dag te leggen ten aanzien van het kader waarbinnen abortus plaatsvindt. 

Respect voor het leven

Willen we in een maatschappij leven waarin abortus een vorm van contraceptie wordt en er geen oog is voor de waarde van het kind? Dat is namelijk de morele implicatie van een depenalisering. Een studie van het gerenommeerde Guttmacher Institute, een instelling die het recht op abortus steunt, concludeerde dat

• minder dan 0.5% van vrouwen in de VS de ingreep onderging omwille van verkrachting, en 4% om gezondheidsredenen;

• 25% en 23% noemde respectievelijk ‘foute timing’ en ‘financiële moeilijkheden’ als reden. 

Voelen we ons daar niet ongemakkelijk bij?

Zelfs wanneer die keuze beschikbaar is, moet het een weloverwogen en ernstige beslissing blijven

Tijdens de Amerikaanse presidentscampagne van 1992 gebruikte Bill Clinton voor het eerst een zin die later een populair mantra zou worden in de VS: ‘abortions should be safe, legal and rare’. Vandaag eisen steeds meer activisten en politici echter een vorm van ‘abortion on demand’, zonder kritische vragen of morele remmen. 

Als we het leven nog steeds een zeker moreel belang toekennen, lijkt het echter gepast om een hoge mate van voorzichtigheid aan de dag te leggen ten aanzien van het kader waarbinnen abortus plaatsvindt. Zelfs wanneer die keuze beschikbaar is, moet het een weloverwogen en ernstige beslissing blijven, die genomen wordt in volle bewustzijn van de gewichtigheid van de zaak en zich beperkt tot de vroegst mogelijke periode van de zwangerschap, waarin de morele waarde van het kind het controversieelst is. 

Better to err on the side of caution, zoals men in het Engels zegt.